Islom Dinidagi Mazhablar

E’tiqod – allohning kalomi, haqiqiy ekanligiga astoydil ishonish demakdir, deb keltirilgan. E’tiqodsiz insonni ruxsiz tanaga o’xshatish mumkun. Bir o’ylab ko’ring. Agar bu yorug’ olamda hech qachon e’tiqod bo’lmaganida, insoniyat tarixi, buguni va kelajagi qanday bo’lishini hechkim tasavvur qilolmasa kerak. Insoniyat tarixida diniy e’tiqod turlari ibtidoiy davrlardanoq animizm, fetishizm, totemizm, shomonlik, magiya kabi yo’nalishlarda yuzaga kelganligi sir emas. Ibtidoiy davr e’tiqod turlarining aksari ugungi kungacha ham saqlanib qolgan. Masalan, fetishizmni olaylik. Fetishizm insonning biror buyum yoki taqinchoqlarni muqaddas bilish va ularga sig’inish demakdir. Bugungi kunda ayrim jahon dinlarida shu kabi xolatlar uchrab kelmoqda. Masalan, Xristian dinida-xoch (krest), ikonalar, mayitga sig’inish kabilardir. Biz yashab turgan jamiyatda esa ko’zmunchoqlar, eshik tepasiga otning taqasini ilib qo’yish kabi holatlarda uchrab turadi. Bugungi kunda yer yuzida 3 ta jahon dini mavjud bo’lib, jahon dinlari o’z tarkibiga Buddaviylik, Xristianlik va Islom dinlarini o’z ichiga oladi. Buddaviylik dini jahon dinlari ichida eng birinchi tashkil topgan din hisoblanadi. “Budda” so’zining so’zining lug’aviy ma’nosi sanskitcha – “nurlangan, hotirjam, oily haqiqatga erishgan” degan ma’nolarni anglatadi. Ushbu din miloddan avvalgi VII-VI asrlarda Hisndistonda yuzaga kelgan. Bu dinning asoschisi va xudosi deb Sidhartha Gautama tan olinadi. Boshqa dinlar Buddaviylik dinining ha muqaddas...