АЛДАРТА БАЙГАЛ, АРЮУХАН ДАЛАЙ

Наруули дулаахан намарай үдэр Рихэ мүшэнэй тэнгэридэ гараад байха үедэ сентябриин сэлмэг нэгэ үдэр Горячинск ошоһон автобусто һуугаад, Байгал далай тээшэээ тэгүүлбэбди. Хоёр хахад час болоод хүрэхэ газараа хүрэбэбди.Далайнгаа эрье дээрэ "Радуга" гэжэ нэрэтэй амаралтын гэртэ тогтобобди. Байгал гээшэ дэлхэй дээрэ эгээн гүнзэгы ехэ нуур юм. Буряадууд “алдарта Байгал арюухан далай” гээд дуулалдадагбди. Байгал далай тон сэбэрхэн һайхан уһатай. Байгал далайда олон янзын амитан бии. Тоһон жараахай гансахан лэ Байгалай уһанда амидардаг. Байгалда хаб загаһан байдаг. Байгал далайдамнай омоли, хадарин, тула, хилмэ мэтын элдэб янзын загаһан элбэг юм. Сэнхирхэн Сэлэнгэ мүрэн Байгалда шудхан ородог. “Байгалай номин эрье дээр бата һайхан алдартай...” гээд поэт Даши Дамбаев шүлэгөө зохёоһон гээшэ. Сэнхир хүхэ огторгой хараани холо газарта номин далайтай нэгэ болон ниилэжэ байһандал харагдаад, гайхамшаг гоёор зураг дэлгээнэ. Ямар амтатай агаар гээшэб! Байгалай уһа альган дээрээ амталнабди. Байгал далаймнай долгилжол байна. Далайн эрьедэ аятайханаар һуужа амарнабди. Далаймнай долгилжол, долгилжол байна. Долгин бүхэнтэй бидэнэй бэедэ хүсэ шадал нэмэн орожо, Байгал далаймнай бидэниие аршаанлажа, арюудхажа, адислажа байһандал үзэгдэдэг. Зунай дулаахан сагта байгаалиин үзэсхэлэн – Байгал далай тээшэ олон зон ошодог гээшэ ааб даа. Харин намарай сагта хүн зон тиимэ олон бэшэ байба. Буряад залуу хүбүүдүүд гуталаа тайлаад, Байгалай уһан соогуур алхалалдаба. Заха хизааргүй үргэн Байгал далайн нюруугай...